Leven is bewegen (deel 1 over bewegen)

 

Heb je er weleens over nagedacht hoe belangrijk het is dat je kunt bewegen?
Door beweging kun je lopen, dansen, sporten, fietsen of autorijden.

Leven is bewegen, in de breedste zin van het woord.

 Om goed te kunnen bewegen, en daarmee een goede kwaliteit van leven, zijn gezonde gewrichten en spieren van groot belang.

Wat kun je er aan doen om deze gezond te houden? En wat zijn de mogelijkheden als je gewrichten niet meer zo goed functioneren? En hoe zit het met je spieren?

Daar ga ik je in een serie artikelen meer over vertellen. In deze eerste blog staan de gewrichten centraal: waar zijn ze voor, waardoor ontstaan er gewrichtsaandoeningen?

Gewrichten zijn de verbindingen tussen skeletdelen en zorgen voor stevigheid en flexibiliteit. Wanneer ze niet meer goed functioneren is de bewegingsruimte van de mens beperkt en bij ernstige aandoeningen is de impact op de kwaliteit van leven groot.

Hoe zit in een gewricht in elkaar?

Globaal ziet de bouw van een gewricht er als volgt uit:

·       Het gewrichtskapsel, banden en spieren zorgen voor stevigheid

·       Het kraakbeen beschermt tegen schokken en slijtage

·       Collageen ( in het kraakbeen) zorgt voor weerstand aan trekkracht en verticale belasting

·       Water zorgt o.a. voor elasticiteit

 

 Er zijn allerlei factoren die de gezondheid van de gewrichten ( én de rest van het lichaam) bedreigen: chemische, fysieke en microbiologische invloeden.

Chemische factoren zijn bv roken, wat de kans op de ontwikkeling van reuma verhoogd. Maar ook te veel eten is een factor die de gezondheid van gewrichten bedreigd. Door te veel eten en verkeerde voeding ontstaan oxidatieve stress, laaggradige ontstekingen en verzuring, welke de gewrichten beschadigen.

Fysieke factoren worden meestal veroorzaakt door een verkeerd bewegingspatroon: teveel dezelfde bewegingen met de muis, fitnessapparatuur, te zware trainingen. Het zijn allemaal oorzaken van beschadiging van spieren en gewrichten.

Microbiologische factoren zijn bv ontstekingen die veroorzaakt worden door virussen, bacteriën of andere micro-organismen.

Oxidatieve stress, wat is dat?

Bij oxidatie worden voedingsstoffen verbrand door binding aan te gaan met zuurstof.

Bij het natuurlijke proces van onze stofwisseling ontstaan deze reactieve zuurstofverbindingen. Bij oxidatieve stress komen er meer reactieve zuurstofverbindingen( vrije radicalen) vrij dan gebruikelijk. Dit veroorzaakt schade veroudering en schade aan organen en weefsels.

Het lichaam heeft verdedigingsstoffen nodig tegen oxidatie: antioxidanten

Dit zijn o.a. enzymen, vitaminen, mineralen, spoorelementen, aminozuren en proteïnen. Deze antioxidanten moeten via de voeding opgenomen worden.

En daar zit tegenwoordig het probleem: We eten steeds minder antioxidant rijke groenten, fruit, kruiden en vis met voedingstekorten tot gevolg. Hierdoor ontstaat oxidatieve stress.

Laaggradige ontstekingen

Bij een ‘gewone’ ontsteking ( of infectie) reageert het lichaam met een ontstekingsreactie: er ontstaat pijn, zwelling, warmte en/of roodheid.

Hierdoor hebben bacteriën en parasieten minder kans om zich te ontwikkelen. Een prima bescherming dus tegen infecties van buitenaf.

Laaggradige ontstekingen zijn heel wat anders: ze zijn vaak chronisch en maken je juist ziek. De ontstekingsreactie wordt niet ‘uitgezet’. Hierdoor beschadigen de cellen en daardoor ook de weefsels. Ons immuunsysteem komt nu ook in actie, maar blijft aan het werk omdat de ontsteking chronisch is. Je immuunsysteem raakt op den duur overwerkt en er kan  zich uiteindelijk een auto-immuunziekte ontwikkelen, waarbij het lichaam zichzelf aanvalt. Auto-immuunziektes van de gewrichten zijn o.a. reumatoïde artritis, artrose en vage pijnklachten. Stijve, gevoelige of pijnlijke gewrichten ( zonder dat er sprake is van reuma of artrose) zijn vaak een teken dat er sprake is van laaggradige ontstekingen.

Ook bij ziektes zoals hart- en vaatziekte, fibromyalgie, prikkelbare darmsyndroom, Alzheimer, Parkinson en diabetes type II spelen laaggradige ontstekingen een belangrijke rol.

Hoe ontstaan laaggradige ontstekingen?

Daar zijn verschillende oorzaken voor verkeerde voeding,( chronische) stress, teveel óf te weinig beweging, milieuvervuiling, eigenlijk alle omstandigheden waar we in deze tijd mee te maken hebben.

Een verstoord zuurbase- evenwicht.

Een juiste zuurgraad in ons lichaam is belangrijk voor ons lichaam. Bij verkeerde pH-waardes val vloeistoffen of weefsels kunnen bepaalde enzymen niet actief worden. De spijsverteringsenzymen uit de alvleesklier worden in de darm alleen geactiveerd bij een pH hoger dan 7. Is dit lager, dan worden de voedingsstoffen in de darm niet optimaal verteerd en kunnen ze niet komen waar ze nodig zijn, o.a. in de gewrichten. Bovendien kunnen de slecht verteerde resten weer ( laaggradige) ontstekingen veroorzaken, die dan ook weer effect hebben op de gewrichten.

Gelukkig is het lichaam zelf in staat om dit mechanisme te reguleren, door zuren uit te scheiden via de nieren en longen. Daarnaast heeft het zuurbuffers nodig zoals hemoglobine, albumine en bicarbonaat. Maar ook calcium en magnesium dragen bij als buffer.

Wanneer het zuuroverschot in de voeding té hoog wordt en het niet meer lukt om de zuren uit te scheiden, gaat het reguleringsmechanisme dit compenseren met basische stoffen, bv uit de botten.

De beste verhouding in de voeding zou zijn 80% basisch en 20% zuur.

Overigens is zure voeding, zoals citrusvruchten, niet verzurend maar heeft juist een basisch effect op het lichaam.

Op internet zijn lijsten te vinden met alkalische en verzurende voedingsmiddelen, zoals hier. Veel van onze moderne voeding is sterk verzurend zoals junk food, deegwaren, brood, pasta’s, suiker, kunstmatige zoetstoffen en geneesmiddelen.

Langdurige consumptie van zure voeding leidt tot een metabole acidose: een verzuring van het totale lichaamssysteem. Deze verstoring zorgt ook voor ontstekingsgevoeligheid en een verminderde weerstand.

Jicht, osteoporose, artrose en reumatoïde artritis zijn o.a. ziekten die hiermee in verband worden gebracht.

Samenvatting

Onze moderne leefstijl met verkeerde voeding, stress, en teveel of weinig beweging veroorzaakt oxidatieve stress, laaggradige ontstekingen en verzuring.

Deze verstoringen in ons lichaam zijn oorzaak van veel (welvaarts-) ziekten, waaronder gewrichtsaandoeningen.

In de volgende blog gaan we een aantal ziektebeelden van de gewrichten onder de loep nemen én de grootste boosdoener: de hedendaagse voeding.